ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ

[68] (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติฯ สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติฯ สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชิสฺสติ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติฯ

(6) อตีตานาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

[69] (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ฯ อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน…เป.…? อามนฺตาฯ

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน…เป.…ฯ อามนฺตาฯ

[70] (ก) ยสฺส วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ เตสํ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน…เป.…? อามนฺตาฯ

(ข) อนุโลมโอกาโส

[71] ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ…เป.…ฯ

(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา

[72] (ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปฐมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ?

รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถฯ ปฐมชฺฌานํ สมาปนฺนานํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปฐมชฺฌานํ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อิตเรสํ กามาวจรานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ